حضرت محمد (ص) مناسب‌ترين الگو براي سعادت بشر



محرم و صفر گويي از ابتدا پيوند ديرينه‌اي با يكديگر داشته‌اند كه تمام حوادث تلخ تاريخ را در خود جاي داده و همواره تداعي‌كننده غم و اندوه براي دوستداران اهل بيت و پيامبر اكرم (ص) هستند.
از روزي كه حضرت محمد (ص) در ‪۱۷ربيع الاول سال ‪۵۷۰ميلادي مطابق با سال عام الفيل پا به اين عرصه خاكي نهاد، گويي تولدي نوين در جهان هستي آغاز شد و مدال سعادت و رستگاري به واسطه اين مولود مبارك از سوي حضرت حق به بشريت اعطا شد.
در آن روز نوزادي به اين عالم خاكي قدم نهاد كه بعد از چهل سال از سوي خداوند به عنوان آموزگار وحي و مربي برترين فرهنگ زيستن به اهل جهان معرفي شد. مقارن اين ولادت پر بركت در صحنه گيتي آثار شگفتانگيز و اسرارآميزي رخ داد كه هشداري براي حاكمان و زور مداران تاريخ به حساب آمد فرو ريختن چهارده كنگره در ايوان كسري، خاموش شدن آتشكده فارس، جاري شدن آب در وادي سماوه بعد از سال‌هاي طولاني خشكي، سرنگون شدن بتها در مكه و ساير نقاط عالم، خشك شدن درياچه ساوه، پرتوافشاني نوري از وجود آن گرامي در آفاق آسمان‌ها و خواب‌هاي وحشتناك انوشيروان و موبدان، از جمله علائم خارق‌العاده و از نشانههاي هشدار دهندهاي بود كه مقارن تولد پيامبر خاتم (ص) در جهان حادث شد كه در منابع معتبر تاريخي و جوامع مورد اعتماد حديثي از آنها ياد شده است.
اگر قرار است انسان براي بهتر زيستن و به سوي سعادت ابدي رفتن به دنبال الگو و سرمشق باشد، همانا مي‌تواند به پيامبر اكرم (ص) تمسك جويد، اين الگو به قدري كامل است كه خداوند در آيه ‪۲۱سوره احزاب نيز مي‌فرمايد:
مطمئنا براي شما در (رفتار و گفتار) رسول خدا (ص) سرمشق نيكو و كاملي ميباشد.
از منظر قرآن كريم يكي از شاخص‌ترين ويژگي‌هاي حضرت رسول(ص) اخلاق زيبا و برخورد شفقتآميز با ديگران بود. آن بزرگوار با داشتن اين خصلت ستودني توانست در طول ‪ ۲۳سال، دل‌هاي بسياري را به خود شيفته كرده و به صراط مستقيم هدايت نمايد، در حالي كه هيچ قدرتي توان چنين كار شگفتي را نداشت.
خداوند متعال اين عامل اساسي را درآيه ‪ ۱۵۹سوره آل عمران چنين شرح ميدهد: به بركت رحمت الهي در برخورد با مردم، نرم و مهربان شدي و اگر خشن و سنگدل بودي، از اطراف تو پراكنده ميشدند.
ابراز محبت و مهرورزي آن حضرت نه تنها شامل دوستان و اهل ايمان ميشد، بلكه مخالفين آن بزرگوار نيز از اخلاق نرم و شفقتآميز آن گرامي بهره مند بودند و اين سبب جذب آنان به سوي اسلام مي‌شد. به همين جهت خداوند متعال رسول گرامياش را تحسين كرده و فرموده است: و يقينا تو داراي اخلاق عظيم و برجستهاي هستي.
كساني كه خود را وقف اصلاح جامعه كرده و براي سعادت افراد آن از هيچ كوششي فروگذار نميكنند و با دلسوزي و عشق و علاقه به انجام وظايف محوله ميپردازند، بدون ترديد جايگاه خود را در جامعه و دل‌هاي مردم تحكيم مي بخشند، اين ويژگي در رهبران الهي و پيشوايان جامعه از اهميت ويژهاي برخوردار است.
قرآن مجيد، پيامبر گرامي اسلام را با اين خصلت پسنديده معرفي كرده ودر آيه ‪۱۲۸سوره توبه ميفرمايد: همانا فرستادهاي از خود شما به سويتان آمد كه رنج‌هاي شما بر او سخت است و اصرار بر هدايت و راهنمايي شما دارد و نسبت به مومنان دلسوز و مهربان است.
خداوند متعال همچنين به كساني كه دلسوزي و مهرباني رسول اكرم (ص) را نوعي ساده لوحي قلمداد ميكردند و اغماض و چشم پوشي‌هاي آن وجود گرامي را در مورد افراد خطاكار، سطحي نگري انگاشته و سخناني ناروا در مورد پيامبر به زبان ميآوردند در آيه ‪ ۶۱سوره توبه چنين ميفرمايد: از آنها كساني هستند كه پيامبر را آزار ميدهند و مي‌گويند: او ( آدم خوش باوري است!) بگو:
خوش باور بودن او به سود شماست، او به خدا ايمان دارد و تنها مومنان را تصديق ميكند و براي مومنان شما رحمت است، اما كساني كه رسول خدا (ص) را ميآزارند عذاب دردناكي در پيش دارند.
دلسوزي حضرت خاتم الانبياء به حدي بود كه گاهي از شدت غصه و ناراحتي در آستانه هلاكت قرار ميگرفت رسول مكرم اسلام نه تنها از انحراف و كجروي‌هاي برخي از مسلمانان آزرده خاطر ميشد، بلكه از گمراهي و ناداني نامسلمانان نيز در رنج و عذاب بود. تا اين كه خداوند متعال از دلسوزي رسول خويش در آيه ششم سوره كهف چنين ياد ميكند: گويي ميخواهي به خاطر اعمال ( نارواي) آنان، اگر به اين گفتار ايمان نياوردند، خود را هلاك كني.
توفيق در مديريت جامعه به عوامل مختلفي بستگي دارد كه يكي از مهمترين آنها آشنايي با مشكلات و گرفتاري‌هاي طبقات محروم اجتماع است. پيامبران الهي عموما و پيامبراسلام به ويژه از چنين خصلت والايي برخوردار بودند.
آنان خود را از مردم ميدانستند و هيچگونه امتياز و تفوقي بر خويشتن نسبت به ساير اقشار جامعه قائل نبودند. پيامبر اسلام (ص)ميفرمود: همانا من هم همانند شما بشر هستم. در آيه ديگري خداوند متعال ميفرمايد: پيامبري از خود شما برايتان آمده است.
علاوه بر مردمي بودن، آشنايي و آگاهي و لمس واقعيت‌هاي پنهان جامعه از خصلت‌هاي بارز آن حضرت بود. قرآن كريم در اين رابطه ميفرمايد: آيا تو را يتيم نيافت و پناه داد و تو را گمشده يافت و هدايت كرد و تو را فقير يافت و بي‌نياز نمود.
حضرت خاتم الانبياء (ص) در مقابل مرفهين بي‌دردي كه از او ميخواستند از طبقات محروم فاصله بگيرد، اين آيه را تلاوت ميكرد: من هرگز مردم با ايمان را(گر چه در ظاهر محروم و بيچيز و نيازمند باشند) از خود دور نخواهم كرد رسيدن به مقام نبوت اوصاف برجستهاي ميطلبد كه يكي از آنها مردمي بودن و آشنايي با حقوق محرومان است. قرآن كريم با يادآوري دوران مشقت بار و سخت زندگي پيامبر (ص) به آن حضرت سفارش ميكند كه: يتيم را از خود دور نكن و درخواست‌كننده را از خود مران.
گذري كوتاه به تاريخ پيامبران الهي نشان ميدهد كه آنان در راه اعتلاي كلمه توحيد و انجام رسالت خويش با سخت‌ترين موانع روبرو بودهاند، تحمل و بردباري پيامبر اكرم (ص) نيز در برابر كوه مشكلات كه از هر سو به آن حضرت روي ميآورد و موانع گوناگوني كه هر يك ميتوانست سد راه اهداف بلند حضرتش باشد، تمام دشمنان و مخالفين سرسخت آن حضرت را به زانو در آورد.
از اين رو گاهي خداوند متعال براي تقويت روحيه صبر و مقاومت رسول گراميش ميفرمود: پس صبر و بردباري پيشه كن، آن گونه كه پيامبران اولوالعزم صبر كردند.
و اين چنين بود كه حضرت محمد (ص) با تحمل مشكلات و صبر و پايداري توانست دين مبين اسلام را به جهانيان اعلام كند. انواع گرفتاريها و ناملايمات، صدمات جسمي و روحي، قرار گرفتن در معرض انواع اتهامات از قبيل:
ساحر، مجنون، آشوبگر و ساير موانع راه پيامبر، با دو عامل ايمان به هدف و استقامت و پشتكار در راه رسيدن به آن، قابل تحمل بود.
بندگي و خضوع در مقابل حق، فضيلتي ستودني است كه قرآن بارها بر اين صفت زيباي محمدياشاره دارد. خداوند متعال پيامبر گرامياش را با وصف بندگي - كه تمام اوصاف والاي حضرت خاتم الانبياء (ص) را تحت الشعاع قرار داده - ياد ميكند و رسول گرامي اسلام نيز به عبوديت خود در پيشگاه حق هميشه افتخار ميكرد.
خداوند در آيه ‪۲۳سوره بقره در اين رابطه مي‌فرمايد: و اگر در آنچه كه به بنده خودمان نازل كردهايم شك داريد، يك سوره همانند آن را بياوريد.
در آيه يكم سوره فرقان نيز مي‌فرمايد: بزرگوار و پر بركت است آن خداوندي كه قرآن را بر بنده (خاص) خود نازل كرد تا بيم‌دهنده جهانيان باشد.
پيامبر گرامي اسلام (ص) نيز آنچنان شيفته عبادت و بندگي در بارگاه ربوبي بود كه گاهي خود را فراموش ميكرد و از خود بي‌خود ميشد، تا اين كه آيه نازل شد: ما قرآن را بر تو نازل نكرديم كه اين قدر به زحمت و مشقت بيافتي.
عدالت خواهي يكي از مهمترين اهداف بعثت پيامبران الهي است. خداوند متعال در سوره حديد ميفرمايد: ما فرستادگان خود را با دلايل روشن فرستاديم و با آنان كتاب آسماني و ميزان نازل كرديم تا مردم به عدالت قيام كنند.
همچنين خداوند متعال از زبان پيامبر گرامي اسلام در سوره شوري ميفرمايد: من براي اجراي عدالت در ميان شما مامور شدهام.
امانتداري و صداقت پيامبر اكرم (ص) نه تنها ياران و پيروان آن حضرت را شيفته ايشان نموده بود بلكه دشمنان نيز به اين حقيقت اذعان داشته و صداقت آن بزرگوار را ميستودند.
در اين ميان تصريح آيات الهي و تاكيد كلام وحياني قرآن بر صداقت و راستي و امانتداري آن حضرت حلاوتي ديگر دارد.
در آيه ‪ ۵۰سوره انعام مي‌فرمايد: من نميگويم خزائن خدا نزد من است و من (جز آن كه خدا به من بياموزد) از غيب آگاه نيستم و به شما نميگويم من فرشتهام.
در سوره نجم نيز مي‌فرمايد: و هرگز از روي هواي نفس سخن نميگويد و آنچه ميگويد چيزي جز وحي الهي كه (بر او) نازل ميشود نيست.
اصرار بر اجراي قوانين الهي، حياء و ادب، جوانمردي، سرمشق و الگو بودن براي انسان‌هاي سعادتجو و حقيقت طلبي، تواضع، گذشت، ساده زيستي، سخاوت و نيكي به ديگران، كرامت نفس و بشير و نذير بودن، از جمله ساير صفات ستوده حضرت خاتم الانبياء (ص) است كه در آيات الهي به آنها اشاره شده است.
شخصيت پيامبر (ص) نه تنها در بين مسلمانان بلكه در بين بسياري از بزرگان و انديشمندان جهان نيز از جايگاه خاصي برخوردار است.
تولستوي نويسنده و فيلسوف اخلاق گراي معروف روسيه كه آموزه هايش سر مشق رهبران بزرگ سياسي در جهان بوده است در كتاب اسلام وعرب دكتر گستاولوبون در مورد پيامبر (ص) مي‌گويد: شخص شخيص پيامبراسلام سزاوار همه گونه احترام و اكرام مي‌باشد. شريعت پيغمبر اسلام بعلت توافق آن با عقل و حكمت در آينده عالمگير خواهد شد.
واشنگتون ايروينگ نويسنده و كنسول آمريكا در اسپانيا نيز در مورد پيامبر مي‌گويد: تمام آيات قرآن محكم و پرمعني مي‌باشد واز روي شعور نوشته شده است. بنابر اين ما (آيين خويش) سندي كه باعث تسلي قلب خودمان در دست باشد نداريم.
كارل ماركس در كتاب محمد عند علما الغرب خود مي‌نويسد: محمد مردي بود كه از ميان مردمي بت پرست با اراده آهنين برخاست و آنان را به يگانه پرستي دعوت كرد و در دلهاي ايشان جاوداني روح و روان را بكاشت. بنابراين او را نه تنها بايد در رديف مردان بزرگ و برجسته تاريخ شمرد بلكه سزاوار است كه به پيامبري او اعتراف كنيم و از دل وجان بگوييم كه او پيامبر خدا بوده است. /س